Laatste nieuws

Statement Adoptie Vereniging Gereformeerde Gezindte (AVGG) naar aanleiding van het rapport van de Commissie-Joustra.[1]

De Commissie Onderzoek naar Interlandelijke Adoptie heeft op 8 februari 2021 het rapport met de resultaten van haar onderzoek overhandigd aan de minister voor Rechtsbescherming. De commissie heeft de feitelijke gang van zaken rondom interlandelijke adopties onderzocht en de rol en verantwoordelijkheid van de Nederlandse overheid daarbij. In opdracht van de commissie heeft het CBS onderzoek gedaan naar leefsituatie, welzijn en zoekgedrag van interlandelijk geadopteerden. Dit handelt over de periode 1967-1998, voor de invoering van het Haags Adoptie Verdrag. Gedurende het uitvoeren van de oorspronkelijke onderzoeksopdracht, heeft de Commissie, in overleg met de Minister, het onderzoek uitgebreid naar bekende misstanden buiten deze periode en buiten deze vijf onderzochte herkomstlanden.

De adoptiegemeenschap is diep geschokt over die adopties waarbij in de jaren ‘70 – ‘90 misstanden hebben plaatsgevonden. Hier past erkenning voor het leed dat de betrokkenen, de geadopteerden en hun biologische familie, is aangedaan. Onze vereniging denkt ook aan de adoptieouders, die te goeder trouw een procedure ingingen die achteraf op leugens bleek te berusten. Zij zien de pijn waar hun kinderen mee worstelen. We beseffen dat daarbij vragen kunnen ontstaan over Gods voorzienigheid, twijfels bij Gods weg waarvan geadopteerden en hun ouders eerder vast overtuigd waren. Zou dan niet de klacht uit het Bijbelboek Job omhoog kunnen komen: Zou dan God het recht verkeren, en zou de Almachtige de gerechtigheid verkeren? (Job 8:3)

De AVGG is opgericht in 1979, midden in de periode die is onderzocht. Ook (voormalige) leden van onze vereniging hebben met misstanden te maken (gehad). Hoewel de AVGG niet heeft bemiddeld bij adopties en daarin geen verwijtbare handelingen heeft verricht, heeft de vereniging niet altijd even alert en invoelend gereageerd. Als iemand daarbij is gekwetst, al gebeurde dat in onwetendheid, dan bieden wij hierbij onze verontschuldigingen aan.

Wij ondersteunen de volgende aanbevelingen die de commissie heeft gedaan en die de minister overneemt:

• Erkenning van de bewezen misstanden door de overheid
• Instelling van een landelijk expertisecentrum, ondersteuning en kennisbundeling rond identiteitsvragen, zoektochten, psychosociale hulp en juridische ondersteuning

De AVGG kan de aanbeveling tot een opschorting van interlandelijke adoptie echter niet ondersteunen. Wij vinden deze aanbeveling schadelijk voor de toekomst van kinderen die hierdoor de kans gaan missen om op te groeien in familieverband. Sinds de publicatie van het rapport hebben we begrepen dat de Commissie geen dossiers van ná 1998 heeft bestudeerd, terwijl de vergunninghouders wel bereid waren hier toegang toe te verlenen.

De Commissie heeft zich in haar oordeel gebaseerd op kamerdebatten, interviews met overheidsmedewerkers, media signalen en fact finding missions (feitenrelaasonderzoek) in de herkomstlanden, met zeer uiteenlopende uitkomsten.

De Commissie noemt als potentiële zwakheid in het systeem het vertrouwensbeginsel als onderdeel van het Haags Adoptie Verdrag en een concreet aantal landen waar twijfel over ontstond. Nederland ontvangt geen adoptiekinderen meer uit die landen, en ook niet uit de onderzoekslanden uit de periode van vóór het Haags Verdrag. Nederland past dus toe: “bij twijfel, niet inhalen”.

Voor wat betreft de herkomstlanden waar Nederland nu nog wel mee samenwerkt, vindt de AVGG het te kort door de bocht om alle herkomstlanden over één kam te scheren. De opschortingsmaatregel is te snel, te rigoureus, wat schadelijk is voor kinderen die geïnstitutionaliseerd dreigen te raken. Het stoort ons dat bij de presentatie van het rapport niet is stilgestaan bij de keerzijde van de aanbeveling en opschortingsmaatregel: kinderen komen in de kou te staan. Opgroeien in een tehuis is namelijk ook structurele verwaarlozing, een uiterst schadelijke vorm van kindermishandeling. Elk kind dat opgroeit in een tehuis in plaats van bij de ouders is eveneens een misstand.[2]

Daarnaast is noch het rapport, noch de aanbevelingen, noch de maatregelen, getoetst in ons parlement, of aan peer review door de wetenschappelijke adoptiegemeenschap. Toch is de maatregel wel direct door de Minister ingevoerd, zij het dan met de nuance dat procedures vanaf de beginseltoestemming nog mogen worden afgerond.

Het komt erop neer dat de Commissie een risico tot misstanden aanwijst, maar niet de vinger legt op concrete voorbeelden van bewezen misstanden in de huidige adoptiepraktijk, terwijl zij de beschikking kon hebben over alle dossiers.

Hiermee wordt, naast schade aan het huidige adoptiesysteem, ook veroorzaakt dat de aandacht wordt afgeleid van de uitkomsten rond de oorspronkelijke onderzoeksopdracht: wat is er precies gebeurd in de jaren ’70, ’80 en ’90, wie was daar verantwoordelijk voor, en wie wordt daarvoor op welke manier ter verantwoording geroepen?

Wij merken dat het debat zich focust op de opschortingsmaatregel terwijl erkenning voor het geleden leed, terecht, de volle aandacht zou hebben gehad als de commissie zich tot haar oorspronkelijke opdracht had beperkt. Zij had veel beter in een vervolgonderzoek de huidige praktijk kunnen onderzoeken en daar meer tijd voor moeten nemen en meer zorgvuldigheid moeten betrachten.

Ten aanzien van de adoptieouders heeft de Commissie aangegeven dat er druk wordt uitgeoefend door adoptieouders op het systeem. Adoptieouders hebben inderdaad een kinderwens. Het principe van adoptie is dat kinderen herstellen door de liefde en begeleiding die zij krijgen in een adoptiegezin, dus: gewenst zijn. Ook de Bijbelse opdracht om je naaste lief te hebben als jezelf, speelt voor onze leden een rol van betekenis. Waarbij ook voor adoptieouders de belangrijkste opdracht is om kinderen groot te brengen voor de Heere. Echter: adoptieouders willen geen invulling van hun kinderwens via misstanden. Wij willen onze kinderen altijd kunnen uitleggen waarom zij bij ons zijn, met diep respect voor de biologische familie en de achtergrond en herkomst van het kind. Gelet op de achtergrond van de adoptiekinderen anno nu, waarbij het in de overgrote meerderheid gaat om special needs adopties en/of adopties van oudere kinderen, en waarbij landen bij enige twijfel gesloten worden, kan niet gesproken worden over vraag en aanbod, marktwerking, een waterbedeffect en dat soort kwetsende termen. Namens alle (aspirant) adoptieouders: hou op met onze kinderen op deze manier te kwetsen! Hiermee worden zij onnodig geschoffeerd.[3]

Wij vinden dat een hele belangrijke stem in deze, de stem is van de groep volwassen geadopteerden in Nederland. Hierover heeft de Commissie onderzoek laten doen specifiek onder deze groep door het CBS, met als uitkomst dat 70% van hen het eens is met de stelling “interlandelijke adoptie moet altijd mogelijk blijven” (pagina 55 van bijlage H, hieraan is ook gerefereerd door de heer Joustra tijdens de presentatie).

Nederland neemt deel aan het Haags Verdrag, een internationaal verdrag, waar de Minister door zijn opschortingsbesluit afstand van neemt, op ondemocratische wijze. Dat maakt ons land onbetrouwbaar in de ogen van onze HAV-partnerlanden. Wij behoren volgens de afspraken van het Verdrag eerst misstanden met het permanent bureau van het HAV te bespreken. En wij zijn het moreel verplicht aan alle kinderen die alleen opgroeien, om te kijken hoe we onszelf verder kunnen verbeteren, in plaats van kinderen in de kou te laten staan.

Tenslotte: De AVGG heeft als grondslag Gods Woord, dé bron van troost en licht. We begrijpen niet altijd de wegen die God met ons gaat. Dat geldt ongetwijfeld voor onze geadopteerden en hun ouders die te maken hebben gekregen met misstanden. Dat geldt ook voor (aspirant-)adoptieouders die uitkijken naar (nog) een adoptiekindje en nu niet weten hoe het verder moet. Hoe nu verder? Wie kent niet deze uitspraak van Maarten Luther: ‘Al ken ik de weg niet die God met mij gaat, ik ken wel mijn Gids.’ Wij wensen u en jullie allemaal van harte toe met de woorden van Psalm 62:9 ‘Vertrouw op Hem te aller tijd, o gij volk! Stort ulieder hart uit voor Zijn aangezicht; God is ons een Toevlucht.’

Hieronder het volledige rapport en statementverwante artikelen:

Rapport Commissie Onderzoek Interlandelijke Adoptie
QenA’s opschorting interlandelijke adoptie
Nuances bij het rapport van Commissie Joustra
Artikel Voor een kind is het in een tehuis altijd nog erger
Dat adoptierapport schoffeert onnodig – NRC

[1] We hebben met toestemming gebruik gemaakt van de tekst van het statement van de Landellijke Vereniging van Adoptieouders (LAVA)

[2] Marinus IJzendoorn – hoogleraar pedagogische wetenschappen aan de  Erasmus Universiteit – in Trouw van 11 februari j.l. https://www.trouw.nl/opinie/voor-een-kind-is-het-leven-in-een-tehuis-altijd-nog-erger-dan-adoptie~b2b67a67/

[3] https://www.nrc.nl/nieuws/2021/02/11/dat-adoptierapport-schoffeert-onnodig-a4031470